Aslında bu gelenek, mezuniyetin bir parçası olmaktan çok daha öteye gidiyor. Dünyanın neresine giderseniz gidin ortak olarak kutlanan bu törende uygulanan ritüeller de birebir aynı.
Kökeni yıllar öncesine dayanan ve tüm dünyada ortak olarak gelenek hâlini almış bu durumda bizi bu kadar ortak noktada birleştiren şey ne oldu?
Bu gelenek yüzyıllardır bizimle birlikte.
Bugün, dünya genelinde yaygın olan cübbe ve kep giyme geleneğinin köklerinin İslâm Medeniyeti’nin parlak dönemlerine dayandığı söyleniyor. Hatta şaşırtıcı gelebilir ama bu geleneğin kökleri, Kurtuba’da yatıyor.
Kurtuba Üniversitesi, Endülüs İslâm Devleti’nin büyük bir entelektüel merkeziydi. Mezuniyet törenlerinde giyilen cübbe ve kep, bu zengin mirasın da bir parçasıydı. Öğrenciler, o zamanlar mezun olduklarını ve hocalık hakkını elde ettiklerini simgelemek için bu kıyafetleri giyiyorlardı.
Kep, Müslüman ilim adamlarının kullandığı “taylasan” denilen başlıkla benzerlik gösterirken; cübbe, saygı ve otorite sembolü olarak kabul ediliyordu.
Bazı araştırmalar, bu geleneğin Avrupa’dan ülkemize geldiğini söylese de araştırmacılar, Kurtuba’dan Avrupa’ya yayıldığı konusunda hemfikir. Bugün, bu yayılım sayesinde milyonlarca öğrenci, mezuniyetlerini cübbe ve kep giyerek kutluyorlar.
Bu gelenek için gönül rahatlığıyla şunu söyleyebiliriz ki, İslâm Medeniyeti’nin ilim ve irfan yolculuğundan günümüze uzanan önemli bir simgeydi.
İtalya’da öğrencilere “cappa” adında siyah, uzun bir cübbe giydirilirken; Fransa’da öğrencilere, ruhban sınıfına mensup oldukları için dini kıyafet giydiriliyordu.
Peki cübbelerin papaz kıyafetine benzer olması hiç dikkatinizi çekti mi? Cübbeler, dini ritüellerin de çok sıkı uygulandığı yıllarda, öğrencilerin akademik dünyaya adım atarken taahhüt ettikleri kurallara bağlılıklarını simgeliyordu.
Fakat kep atma geleneği henüz ortada yoktu. Bu gelenek, 20. yüzyılın henüz başlarında, Amerika’da ortaya çıktı.
Ve 1912’den beri bir ritüel hâline geldi.
Hepimizin şahit olduğu bu geleneğin başlangıcı, Deniz Harp Okulu mezunlarının subay olmadan önce eski subay şapkalarını havaya atarak kutlamalarına dayanıyor. Bu durum, zamanla ‘mezuniyet’ simgesi hâline gelerek her yerde yayıldı ve törenlerin vazgeçilmez bir parçası oldu.
Kep de cübbe de aslında yıllardır kullanılan sadece bir sembol. İster eğitim hayatının bittiğini ve ‘özgürleştiğini’ düşünerek kuş misali kepi havaya fırlatıyoruz diye düşünün, ister sadece âdet yerini bulsun diye…
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
