Ticaret Bakanı Ömer Bolat: Bankalara ibraz edilen çek sayısı 12 milyon
Bolat, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonunda Bakanlık ve bağlı kuruluşlarının 2024 yılı bütçe görüşmelerinin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Bakanlıkta çalışan işçi sayısına ilişkin soruya Bolat, 23 bin çalışanın bulunduğunu, merkez teşkilatında ise 4 bin 241 işçinin bulunduğunu belirtti.
Dış ticaret müşavirliklerinde 447, diğer birimlerde ise 18 bin 322 çalışan bulunduğunu belirten Bolat, “Kadın personel sayımız yaklaşık 8 bin kişi olup toplamda yüzde 34’lük bir pay oluşturuyor. 23 çalışanımızın yaklaşık 15 bin 500’ü bin 10 çalışanımız gümrük memurudur.” Bu kelimeyi kullandı.
Haksız, dampingli ve yıkıcı ithalata karşı gerekli tedbirleri alarak Türkiye’nin ihracatını artırmak, yerli ve milli sanayiyi korumak için çalıştıklarını belirten Bolat, şöyle konuştu:
“Geçen yıl bu iki konu 618 milyar dolarlık dış ticaret oluşturuyor. Biz bu ticareti gümrük yoluyla yapıyoruz. Dolayısıyla gümrük kapıları -şu anda 81 ilde 154 gümrük kapımız var- dış ticaretin etkin, hızlı ve hızlı bir şekilde yapılmasını sağlıyor. maliyetleri artırmayacak şekilde iş dünyasına yönelik. Bu bağlamda Türkiye gümrük idaresi dünyadaki en modern, etkin ve dijitalleşmiş mekanizmayla çalışıyor.”
“Yılın ilk 10 ayında 152 bin 567 firma açıldı”
Açılan ve kapatılan işletme ve şirket sayılarına ilişkin soruya yanıt veren Bolat, Türkiye’de 2019-2023 yılları arasında 1 milyon 479 bin 921 esnaf işyerinin açıldığını, 550 bin 780 işyerinin ise kapandığını söyledi.
Geçtiğimiz yıl 333 bin esnaf işyerinin açıldığını, 125 bin 600 işyerinin kapandığını belirten Bolat, “2023 yılının ilk 10 ayında 255 bin 197 işyeri açıldı, 109 bin kapandı. 36 bin 217 yeni esnaf hizmet vermeye başladı. Depremden etkilenen 11 ilde 9 bin “966 kapanma yaşandı.” dedi.
Bolat, Türkiye’deki şirketler hakkında şu bilgileri verdi:
“Bu yılın ilk 10 ayında ticari işletme olarak 152 bin 567 şirket açılırken, 59 bin 293 şirket kapatıldı. Bu yıl salgın döneminden 27 Ekim’e kadar yani 3,5 yılda ortalama 644 bin 644 bin şirket kapandı. 223 şirket açıldı, 241 bin şirket kapatıldı. 425 bin şirket kapandı.”
“Karşılıksız çeklerin toplam çeklere oranı yüzde 0,8”
Karşılıksız çek sayısına ilişkin soruyu yanıtlayan Bolat, “2023 yılının ilk 9 ayında bankalara ibraz edilen çek sayısı 12 milyon 516 bin 977. Bunlardan 12 bin 169’u karşılıksız kaldı. Karşılıksız çeklerin toplam içindeki oranı” çek yüzde 0,8. Yani binde 8.” “Geçen yıla göre burada olumsuz bir trend var.” dedi.
Bakan Bolat, bu yıl toplam milli gelirin 1 trilyon doları aşacağını belirterek, bunun yatırım ve üretimle sağlanabileceğine dikkat çekti.
Türkiye’de sanayi üretiminin iyi gittiğini belirten Bolat, şöyle konuştu:
“Türkiye 255 milyar dolarlık ihracatının yüzde 93’ünü sanayi ürünleriyle sağlıyor. Bu önemli bir şey. Bu ürünlerin yüzde 44-45’ini Avrupa Birliği (AB) ülkelerine, yaklaşık yüzde 8’ini de ABD, Kanada ve diğer OECD ülkelerine kattığımızda” “Ürünlerimizin yüzde 62-63’ünü gelişmiş Batı ülkelerine ihraç ediyoruz. Bu da endüstriyel üretimimizin kalite düzeyini gösteriyor.”
“Tarımsal üretimde 6,7 milyar dolar dış ticaret fazlamız var”
Ömer Bolat, geçen yıl toplam tarımsal üretimin 58 milyar dolara yükseldiğine dikkat çekerek, “Buna tahıl, sebze, meyve ve tüm bitkiler olarak baktığımızda Türkiye’nin tarımsal üretiminin yıllık 98 milyon tondan 128 milyon tona çıktığını görüyoruz. 2002 yılında milyon ton. Yani ölçü bazında üretim.” “Yüzde 31 net artış var.” söz konusu.
İşlenmiş ürünler dahil tarımsal üretim ihracatının 30 milyar dolar olduğunu belirten Bolat, “Bunların 2,5 milyar dolarını yaş sebze ve meyve ihracatı yapıyoruz. Bunun 1 milyar dolarını narenciye ürünleri oluşturuyor. 6,7 milyar dolarını ise dış ticaret oluşturuyor. Tarımsal üretimde işlenmiş ürünler.” Elimizde çok fazla var.” dedi.
Bolat, Türkiye’nin büyükbaş hayvan ve koyun varlığı açısından AB ülkeleri arasında birinci sırada yer aldığını belirtti.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, denetim konusunda Bakanlık olarak çalıştıklarını belirterek, “Cezalar ciddi oranda artırılacak. Hatta geçici kapatma cezası bile teklif edeceğiz. Doğal olarak Meclis de bunu takdir edecektir.” söz konusu.
Bolat, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Kurulu’nda Bakanlık ve bağlı kuruluşlarının 2024 yılı bütçe görüşmelerinin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
İç süreç rejimine ilişkin bir soruyu yanıtlayan Bolat, Türkiye’nin Anavatan Partisi döneminde dışa açık büyüme modeliyle kalkınma yöntemini benimsediğini söyledi.
Zamanla hammaddeyle daha fazla katma değer elde edemeyen ihracatçıların kapasitelerini karşılamak için yurt dışından hammadde getirip işleyip ihraç etme formülünü benimsediklerini belirten Bolat, “Buna dahilde işleme rejimi deniyor. Şu anda Dahilde işleme rejiminin son 10 yılda toplam ihracatımız içindeki payı yüzde 42. 6. Dahilde işleme rejiminin toplam ithalatımız içindeki payı yüzde 13,5.” dedi.
Bolat, siyasi diyalog açısından 2019 yılında Avrupa Birliği ile bağlantılarını kestiklerini ancak ekonomi ve ticaret noktasında çalışmaların devam ettiğini, göreve geldikten sonra Avrupa Birliği yetkilileriyle 4 temasta bulunduklarını belirtti.
Bakan Bolat, Avrupa Birliği’nin Türkiye ile yeni döneme giren, ticaret yüklü, Gümrük Birliği’ndeki sorunları karşılıklı telafi etme iradesi gösteren bir tutum içinde olduğuna dikkat çekerek, şöyle konuştu: “Şikayetlerimizi dile getirdiğimizde Vize konusunda yaşanan sıkıntıların aşılması açısından en üst noktaya ulaştığımızı belirterek, ‘Yeni bir hazırlık içerisindeyiz. Vize kolaylaştırma sürecini başlatacağımız cevabını aldık’ dedik.
10 aylık süreçte ulaştırmada kota konusunda ciddi bir sorun yaşanmadığını belirten Bolat, sadece Macaristan ile ilgili bir durum olduğunu, ek transit ve ikili kotalar konusunda anlaştıklarını ifade etti.
Bolat, söz konusu ülkelerle ikili müzakereler yoluyla bu tür durumların aşılacağını, AB’nin söz konusu kotaların artırılması konusunda ülkelere tavsiyelerde bulunacağını belirterek, bunun Avrupa Birliği’nin genel bir meselesi olmadığını kaydetti.
“Ceza yoksa denetlemenin bir anlamı yok”
İç ticaretle ilgili konulara da değinen Bolat, “Her işletmenin, esnafın, şirketin başına bir komando ya da özel harekât biriminin getirilmesiyle ya da komuta yoluyla fiyatların belirlenmesi mümkün değildir.” söz konusu.
Bolat, kontrollerde uygulanan cezaların caydırıcı olmasının önemine dikkat çekerek, “Ceza yoksa denetim yapmanın bir anlamı yok. Geçen yıl bu dönemde cezalar bütçe döneminde artırılmıştı. Biz de cezaları artırdık.” Bakanlık olarak bu konuyla ilgili çalışacağız. Cezalar ciddi oranda artırılacak. Hatta geçici kapatma cezası bile teklif edeceğiz. Bunun elbette takdiri Meclis’te olacaktır.” Bu kelimeyi kullandı.
Alışveriş merkezlerinin (avm) perakende sektörüne etkisine ilişkin bir soruya yanıt veren Bolat, Türkiye genelinde 450 alışveriş merkezi bulunduğunu ve son birkaç yıldır yeni AVM açılmadığını söyledi.
Bolat, talep olmadan hiçbir şeyin üretilemeyeceğini kaydederek, “Burada bizim görevimiz başta küçük esnaf ve sanatkarlar olmak üzere perakende sektörünün yaşayabileceği ortamı oluşturmak ve bunun kurallarını belirlemektir.” dedi.
Zincir marketlerle ilgili olarak Türkiye’de yaklaşık 40 bini zincir olmak üzere toplam 80 bin market bulunduğunu kaydeden Bolat, “Perakende kanununda yapılan son değişiklikle marketlerin çalışma sistematiği ve işleyişine ilişkin zorlayıcı tedbirlerimiz var. Tedarikçi ve üreticilerle ilişkiler. Piyasada yaptığımız denetimlere öncelikle marketlerden başlıyoruz. Kimin hata yaptığını da biliyoruz.” “Bizim umurumuzda değil. Arkadaşlarımız da yeni bir düzenleme üzerinde çalışıyor.” İfadesini kullandı.
Bolat, kooperatiflere yönelik eleştirilerin haklı olduğunu belirterek, “Türkiye’de tarım ürünlerinin kooperatifler aracılığıyla piyasaya sunulması konusunda aslında istediğimiz noktaya gelmedik. Kadın kooperatiflerini desteklemeye yönelik tedbirlerimiz artıyor.” söz konusu.
Gümrük kapılarında yürütülen çalışmalara ilişkin bir soruya yanıt veren Bolat, şunları söyledi:
“Hakkari, Van ve Ağrı’da ticari araçların çalışabileceği 3 adet gümrük kapımız var. Gümrük açılmasının da karşı ülkenin isteğine bağlı olduğunu bilmemiz gerekiyor. Karşı taraf gümrük kapısı açıp gerekli altyapıyı sağlayacak mı? Mesela Van Kapıköy’de “Biz tam hizmet vermeye çalışıyoruz ama İran tarafında yol konusunda ciddi sıkıntılar var.”
Komisyonda Ticaret Bakanlığı 2024 bütçesinin yanı sıra Rekabet Kurumu ve Helal Akreditasyon Kurumu bütçeleri de kabul edildi.
